ภาษาอังกฤษ | Ball vale |
ชื่อภาษาไทย | บอลวาล์ว |
การใช้งาน | เป็นวาล์วที่ใช้เปิด-ปิด และควบคุมอัตราการไหลของมวลของเหลวด้วยการหมุนในระยะ 90 องศา |
ยี่ห้อ | BRAVO, WELL, ARITA,KITZ,…. |
วัสดุ | ทองเหลือง, สแตนเลส, เหล็กหล่อ, พีวีซี, ยูพีวีซี |
ประเภท | 1. บอลวาล์ว 1 ชิ้น , 2 ชิ้น , 3 ชิ้น 2. บอลวาล์ว 2 ทาง 3. บอลวาล์ว 3 ทาง ซึ่งแบ่งวิธีการเปลี่ยนแปลงทางไหลของมวลของเหลวออกเป็น 2 แบบ คือ L-port และ T-port |
รูปตัวอย่าง |
บอลวาล์ว เป็นวาล์วที่นิยมใช้ในการควบคุมการเปิด – ปิด ของเหลว ลักษณะของบอลวาลว์ ก็สอดคล้องกับชื่อของมัน หมายความว่า การใช้ลูกบอลทรงกลมที่มีรูตรงกลางเป็นตัวปิดกั้นการไหลของของเหลว โดยส่วนประกอบหลักๆของบอลวาล์ว สามารถแบ่งได้ดังนี้
1. BALL
ลูกบอลที่อยู่ภายในวาล์ว ถูกผลิตขึ้นจากวัสดุหลากหลาย แต่โดยส่วนใหญ่จะผลิตจากเหล็กกล้า ลูกบอลดังกล่าวนี้จะเจาะรูขนาดเท่ากับเส้นผ่านศูนย์กลางภายในท่อ วาล์วชนิดนี้เรียกว่า Full Bore Ball Valve เหมาะอย่างยิ่งสำหรับการใช้งานในระบบท่อที่ต้องการทำความสะอาดภายในท่อ แต่หากเจาะรูขนาดเล็กกว่าเส้นผ่านศูนย์กลางภายในของท่อ เราจะเรียกวาล์วชนิดนี้ว่า Reduce Bore Ball Valve
2. VALVE BODY
หรือโครงสร้างภายนอกของวาล์ว ซึ่งผลิตมาจากเหล็กหล่อเป็นโครงสร้างหลักที่เชื่อมต่อกับท่อส่งของเหลว ด้วยหน้าแปลน (Flange End) หรือแบบเชื่อมติดกับท่อส่งของเหลว (Weld End) ในการผลิตวาล์ว จะผลิต Valve Body แยกออกเป็นสองชิ้น เมื่อทำการประกอบเข้าด้วยกัน Valve Body ทั้งสองจะถูกเชื่อมต่อด้วยการเชื่อม ซึ่งมักจะใช้กับวาล์วที่รับความดันสูงมากๆ หรือประกอบเข้าด้วยกันด้วยการใช้น๊อตสำหรับวาล์วที่ใช้งานโดยทั่วไป นอกจากนี้ ยังมีรูปแบบการประกอบ Valve Body ที่แตกต่างกันอีก เช่น หากประกอบโดยใช้ Valve Body สองชิ้นเข้าด้วยกันแนวเดียวกับทิศาทางการไหลของของเหลว การประกอบแบบนี้จะเรียกว่า Side Entry แต่หากทำการหล่อ Valve Body มาทั้งชิ้น แล้วนำ Ball มาใส่ด้านบนแล้วปิดด้วย Valve Body อีกชิ้น จะเรียกการประกอบแบบนี้ว่า Top Entry
3. VALVE SEAT
เนื่องจาก Ball และ Valve Body ผลิตขึ้นมาจากเหล็ก และการประกอบเข้าด้วยกันย่อมมีช่องว่าง (Clearance) ทำให้ของเหลวสามารถไหลผ่านช่องว่างเหล่านี้ไปยังอีกด้านหนึ่งได้ ดังนั้น วาล์วจึงจำเป็นต้องมี Valve Seat ลักษณะเป็นวงแหวนที่อาจผลิตขึ้นมาจากยาง, PTFE หรือวัสดุอื่นๆ จำนวน 2 วง ติดตั้งอยู่ทั้งทางด้านเข้าและออกของ Ball มีหน้าที่ปิดกั้นก๊าซฯ ไม่ให้ไหลผ่านช่องว่างช่องว่างเล็กๆ ระหว่าง Ball และ Valve Body
4. VALVE STEM
เป็นแกนหมุนของบอลวาล์วและเป็นส่วนที่เชื่อมต่อกับส่วนต้นกำลังการหมุนซึ่งอาจจะเป็นก้านวาล์ว หรือกล่องเกียร์ทดกำลัง (Gear Box) นอกจากส่วนประกอบต่างๆ ที่ได้กล่าวมาแล้วนั้น ยังมีส่วนประกอบอื่นๆ ซึ่งขึ้นกับการออกแบบของผู้ผลิตต่างๆ เช่น Sealantlnjection Port ใช้สำหรับฉีดสารหล่อลื่น หรือสารยับยั้งการรั่วซึมของก๊าซฯ ผ่านวาล์ว, Vent Body เป็นวาล์วเล็กๆ ที่ใช้ระบายความดันที่ตกค้างภายในโพรงวาล์วออกในกรณีที่ต้องการบำรุงรักษาหรือถอดประกอบ
ประเภทลักษณะของการทำงานของบอลวาล์วมีทั้งหมด 3 ประเภท คือ 1. บอลวาล์ว 1 ชิ้น , 2 ชิ้น , 3 ชิ้น 2. บอลวาล์ว 2 ทาง 3. บอลวาล์ว 3 ทาง ซึ่งแบ่งวิธีการเปลี่ยนแปลงทางไหลของมวลของเหลวออกเป็น 2 แบบ คือ L-port และ T-port ตามหัวข้อเราจะมาให้ความรู้ในส่วนของเรื่อง การเลิอกใช้งาน Ball valve 3-way L-port และ T-port การทำงานของ บอลวาล์วแบบ 3 ทางนั้นที่เรียกว่า L-port หรือ T-port ให้เราลองสังเกตที่สัญลักษณ์ที่อยู่บนตัววาล์ว จะแสดงทิศทางการเจาะทองตัวลูกบอลที่อยู่ในวาล์ว ถ้าแบบ L-port คือการเจาะบอลเป็นรูปตัว แอล ถ้าเป็นแบบ ที เราจะเจาะบอลเป็นรูปตัวที เมื่อเราหมุนไปทำมุม 90 องศาทิศทางการไหลของวาล์วก็จะเปลี่ยนไปตาม function ของวาล์วที่ถูกกำหนดไว้