Fitting-01-Flexible Connection คืออะไร? ติดตั้งเพื่ออะไร - บทความ Valve , Pressure Gauge , Control Valve , Diaphragmseal

หลายๆท่านที่ใช้อยู่อาจจะรู้จักอย่างดี หรืออาจจะยังไม่รู้ Flexible Connection หรือเรียกง่ายๆก็คือ อุปกรณ์เชื่อมต่อแบบยืดหยุ่น นั้นเอง

สำหรับวัตถุประสงค์การใช้งาน การใช้อุปกรณ์ Flexible Connection นั้น ควรใช้ในการเชื่อมต่อ ระหว่างแนวท่อที่มีแนวโน้มหรือมีโอกาสที่จะเกิดการทรุดตัว เคลื่อนตัว สั่น สะเทือน ขยายตัวยืดหรือหดของท่อก๊าซธรรมชาติเพื่อให้สามารถยืดหยุ่น ต่อการเกิดเหตุการณ์ดังกล่าวได้ ทำให้สามารถป้องกันการเสียหายของท่อ ก๊าซธรรมชาติจนเกิดการรั่วไหล จนอาจเกิดเป็นอุบัติเหตุตามมาได้ ทั้งนี้ ควรใช้ Flexible Connection ให้น้อยที่สุดเท่าที่จำเป็นเท่านั้น

โดยทั่วไป Flexible Connector ที่ติดตั้งในเส้นท่อต่างๆ จะทำหน้าที่หลักๆ อยู่ 2 ประการ คือ

ทำหน้าที่เป็น Expansion Joint เพื่อป้องกันความเสียหายของเส้นท่อต่างๆ ที่ติดตั้งบริเวณรอยต่อของอาคาร (Building Joint)
ทำหน้าที่ป้องกันเสียงและความสั่นสะเทือนที่เกิดจากการทำงานของเครื่องจักรหลักไปสู่โครงสร้างอาคาร และ/หรือ เส้นท่อต่างๆ

มีเครื่องจักรอะไรบ้างที่ต้องใช้ Flexible Connection

เครื่องสูบน้ำ (Water Pump)
เครื่องทำน้ำเย็น (Water Chiller)
เครื่องอัดอากาศ (Air Compressor)
อื่นๆ ที่คล้ายคลึงกัน

เครื่องส่งลมเย็น (Air Handling Unit)

เครื่องเป่าลมเย็นขนาดเล็ก (Fan Coil Unit)
หอผึ่งน้ำเย็น (Cooling Tower)นอกจากท่อ Condenser Supply และท่อ Equalizer ที่ต่อจาก Water Basin ที่ทำด้วย FRP (Fiberglass Reinforcement Polyester) ทั้งนี้เนื่องจากบริเวณข้อต่อจาก Water Basin อาจมีความแข็งแรงไม่เพียงพอจากการดึงของท่อน้ำดังกล่าว
เครื่องสูบน้ำดับเพลิง (Fire Pump)แต่ในกรณีนี้ควรตรวจสอบจากแบบ, รายละเอียดประกอบแบบ และ/หรือ ผู้ออกแบบอีกครั้งหนึ่ง

แต่ก็มีเครื่องจักรอีกหลายๆอย่างนะที่ไม่จำเป็นต้องใช้ Flexible Connection ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ต้องขึ้นอยู่กับหน้างานด้วย

วัสดุที่ใช้ทำ Flexible Connection

ต้องเป็นวัสดุที่มีคุณสมบัติสามารถรองรับแรงดันใช้งานได้ เช่น เดียวกับท่อธรรมดา ตามคำแนะนำของผู้ผลิต โดยต้องเป็นไปตามมาตรฐาน API5L จะมีอยู่หลายประเภท อาทิเช่น

ยางธรรมชาติ
ยางสังเคราะห์ เช่น EDPM ฯลฯ
Stainless Steel
ทองแดง
ฯลฯ

ลักษณะการต่อเชื่อมของ Flexible Connector

ต่อแบบเกลียว (Threaded End) ซึ่งจะมีขนาดเล็กตั้งแต่ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 15 มม. (1/2 นิ้ว) จนถึง 50 มม. (2 นิ้ว)
ต่อแบบหน้าแปลน (Flanged End) ซึ่งจะมีขนาดใหญ่ และมีจำนวน Bellow 1 ลูก (ตั้งแต่ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 15 มม. (1/2 นิ้ว) ขึ้นไป) หรือจำนวน Bellow 2 ลูก (ตั้งแต่เส้นผ่านศูนย์กลาง 15 มม. (1/2 นิ้ว) จนถึงไม่เกิน 350 มม. (14 นิ้ว))

คุณสมบัติโดยทั่วไปของ Flexible Connector

สามารถหดตัวได้ (Compression)

สามารถยืดตัวได้ (Elongation)

สามารถเคลื่อนไหวเชิงมุมได้ (Angular Movement)

สามารถเคลื่อนไหวในแนวต่างระดับได้ (Transverse Movement)

คุณสมบัติทั้ง 4 ประการของ Flexible Connector ดังกล่าวข้างต้นของแต่ละยี่ห้อจะแตกต่างกันออกไป

การติดตั้งโดยทั่วไป

ในกรณีที่ติดตั้งบริเวณBuilding Joint ของอาคาร ให้ติดตั้ง Flexible Connector โดยไม่ต้องใส่ Control Rods (Tie Rods) ในทุกกรณี แต่ที่สำคัญจะต้องยึดท่อในแต่ละด้านให้แข็งแรงดังรูป

การติดตั้ง Flexible Connector บริเวณ Building Joint ของอาคาร

ในกรณีที่ติดตั้งเพื่อป้องกันเสียงและความสั่นสะเทือนที่เกิดจากการทำงานของเครื่องจักรหลักต้องติดตั้ง Flexible Connector ให้ใกล้กับเครื่องจักรหลักมากที่สุดยกเว้น ถ้าต้องต่อข้อต่อลด (ในกรณีของเครื่องสูบน้ำ) จากเครื่องจักรหลักให้ต่อ Flexible Connector หลังข้อต่อลด เพื่อให้ใช้ขนาดเท่ากับเส้นท่อที่ต่อกับเครื่องจักรนั้นๆ ดังรูป

การติดตั้ง Flexible Connector หลังข้อต่อลดของเครื่องสูบน้ำ

การติดตั้ง Control Rods (Tie Rods) ที่ถูกต้อง

Control Rods (Tie Rods) จะเป็นชุดอุปกรณ์ติดตั้งที่ทำหน้าที่ป้องกันมิให้ Flexible Connector เคลื่อนตัวออกจากแนวแกนท่อมากเกิน ไปในขณะที่เครื่องจักรหลักทำงานภายใต้ความดันที่สูงมากๆ (ตั้งแต่ 200 psi ขึ้นไป) จนอาจทำให้ Bellow ที่ทำจากยางธรรมชาติหรือยางสังเคราะห์เกิดฉีกขาดเสียหาย

การติดตั้ง Control Rods (Tie Rods)

Control Rods (Tie Rods) จะใช้ติดตั้งที่ Flexible Connector เฉพาะที่ทำหน้าที่ป้องกันเสียง และความสั่นสะเทือนที่เกิดจากการทำงานของเครื่องจักรหลักเท่านั้น ส่วน Flexible Connector ที่ติดตั้งบริเวณ Building Joint ของไม่ต้องใส่ Control Rods (Tie Rods) แต่ต้องยึดท่อแต่ละด้านให้แข็งแรง

จำนวนและขนาด Control Rods (Tie Rods) ที่ติดตั้งรวมทั้งความหนาของ Plates ที่ใช้ยึด Control Rods (Tie Rods) ให้ตรวจสอบจากคู่มือการติดตั้งของ Flexible Connector แต่ละยี่ห้อ ซึ่งอาจจะมีจำนวน 2, 3 หรือ 4 ชุด ซึ่งแล้วแต่ขนาดของ Flexible Connector และความดันของระบบ

หลักการสำคัญของการติดตั้ง Control Rods (Tie Rods) คือ ต้องมิให้ชิ้นส่วนใดๆ ของ Control Rods (Tie Rods) ซึ่งเป็นโลหะสัมผัสโดยตรงจากหน้าแปลนด้านหนึ่งไปยังหน้าแปลนอีกด้านหนึ่ง มิฉะนั้นแล้วจะไม่สามารถป้องกันเสียงและความสั่นสะเทือนที่เกิดจากการทำงานของเครื่องจักรหลักไปสู่โครงสร้างอาคาร และ/หรือ เส้นท่อต่างๆ ได้อย่างสมบูรณ์

การติดตั้ง Control Rods (Tie Rods) โดยทั่วไปให้ติดตั้งเฉพาะที่เครื่องสูบน้ำเท่านั้น แต่หากความดันของระบบมีค่าตั้งแต่ 200 psi ขึ้นไป ให้ตรวจสอบการติดตั้งจากคู่มือการติดตั้งของ Flexible Connector แต่ละยี่ห้อด้วย การติดตั้งให้ติดตั้งตามรูป

การติดตั้ง Control Rods (Tie Rods)

ข้อควรระวังอื่นๆ ในการติดตั้ง Flexible Connector

ให้ศึกษาการติดตั้งจากคู่มือการติดตั้ง และ Flexible Connector แต่ละยี่ห้อให้เข้าใจก่อนทำการติดตั้ง ทั้งแบบต่อแบบเกลียว และต่อแบบหน้าแปลน
ห้ามใส่ปะเก็นใดๆ ในการติดตั้งระหว่างหน้าแปลนของเส้นท่อกับหน้าแปลนยางของ Flexible Connector
ให้ทาสาร Graphite ให้ทั่วที่บริเวณหน้าแปลนยางก่อนทำการยึดกับหน้าแปลนของเส้นท่อ ทั้งนี้เพื่อป้องกันไม่ให้หน้าแปลนยางติดแน่นกับหน้าแปลนท่อ จนอาจเกิดความเสียหายในขณะกอด Flexible Connector ภายหลัง
การร้อย Bolt เพื่อยึด Flexible Connector กับหน้าแปลนของท่อต้องร้อยให้หัว Bolt อยู่ด้าน Flexible Connector และให้ Nut อยู่ด้านหน้าแปลนท่อ เพื่อป้องกันมิให้ยางเสียหายในขณะที่ Flexible Connector เบ่งตัวออกเมื่อมีความดันของระบบ ดูรูป

การร้อย Bolts, Nuts และ Washers ที่ถูกต้อง

หากเป็นท่อน้ำร้อน ไม่ต้องหุ้มฉนวนบริเวณ Flexible Connector ( ไม่รวมท่อ Steam) เพราะอาจเป็นที่สะสมความร้อนจนเป็นเหตุให้เกิดความเสียหายต่อ Flexible Connector ได้

ไม่ควรติดตั้ง Flexible Connector ในเส้นท่อที่ต้องสัมผัสกับแสงแดดโดยตรง (Direct Sunlight) แต่ถ้าหากหลีกเลี่ยงไม่ได้ จะต้องหุ้มห่อ Flexible Connector ด้วยวัสดุที่สามารถป้องกันความร้อนและแสงแดดได้ เช่น Fiberglass ที่มี Aluminium Foil เป็น Vapor Barrier ทับหลัง เป็นต้น ดังรูป

การติดตั้ง Flexible Connector ที่อยู่กลางแจ้ง

Bolts, Nuts และ Washers ที่ใช้กับท่อ Chilled Water และท่อ Condenser ที่อยู่ภายนอกอาคารควรใช้ชนิดที่ทำด้วยวัสดุ Stainless Steel เพื่อป้องกันการเกิดสนิมในระยะยาว ดังรูป

Bolts, Nuts และ Washers ของท่อ Chilled Water ที่ไม่ได้ใช้วัสดุที่ทำจาก Stainless Steel

ในขณะทำการเชื่อมหน้าแปลนเข้ากับท่อน้ำต้องถอดเอา Flexible Connector ออกก่อน มิฉะนั้นความร้อนจากการเชื่อมจะทำให้ยางเสียหาย และหากจำเป็นต้องมีการเชื่อมท่อหรืออื่นๆ ที่อยู่เหนือ Flexible Connector ต้องหาแผ่นสังกะสี หรืออื่นๆ มาวางบน Flexible Connector เพื่อมิให้สะเก็ดไฟจากการเชื่อมตกลงมาที่ยางได้โดยตรง ดังรูป